So Bandingan ko Kamrmr ago so Khutbah No.33 KI: ALIM, HASSANOR BIN MAKA ALAPA |
مشكلة الفقر وكيف عالجها الإسلام
إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا وَسَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا مَنْ يَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ وَلِيًّا مُرْشِدًا ، وَأَشْهَدُ أَنْ لاَّ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ ، اللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَمَنِ اهْتَدَى بِهَدْيِهِ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ ... وَبَعْدُ:
فَيَاعِبَادَ اللهِ يَقُولُ الْحَقُّ تَبَارَكَ وَتَعَالَى فِي الْقُرْآنِ الْكَرِيمِ:
الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الأَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَإِلَيْهِ النُّشُورُ
Innalhamda lillāhi nahmaduhu wa nastaīnuhu wa nastagfiruh, wa na’ūdubillāhi min shurūri anfusinā wa sayyiāti a’mālinā, man yahdihillāhu falā mudhillalahu, wa may yudhlil falan tajida lahu waliyyan murshidā, wa ash’hadu allā ilāha illallāhu wahdahu lā sharīka lahu, wa ash’hadu anna Mohammadan abduhu wa rasūluh, Allāhumma salli wa sallim wa bārik alā Mohammadin sallallāhu alayhi wa salallama wa alā ālihi wa sahbihi wa manihtadā bihad’yihi ilā yawmidd dīn… wa ba’du:
Fayā ibādallāh, Yaqūlul Haqqu Tabāraka wa Ta’ālā fil Qur’ānil Karīm:
Alladī jaala lakumul ardha dalūlan famshū fi manākibihā wa kulū min rizqihi wa ilayhin nushūr. (Al Mulk 15)
Manga Oripn o Allah, biyantog tano so Allāh (سبحانه وتعالى) a Kadnan tano a Lbi a Makalimoon ko kala o limo iyan a di dn khaitong o manosiya. Go so kapakaslang sa maliwanag na san ko pangolo tano a miyatindos a Nabi a so Mohammad Bin Abdillah (صلّى الله عليه وسلّم) ago so manga pamiliya niyan, ago so manga sahabah niyan, na samporna ko kadandan o manga Muslim a miyonot ko toroan iyan.
Giyankai a bandingan tano imanto na giyai so bandingan a so Kamrmr ago so manga bolong on o Islam. So manga pagtaw a miyangao-ona na mbarambarang so ilay ran sankai a kamrmr sa alowin tano so piyangatitinsan ko manga tindg iran on:
Bolos ka hay tanda o manga salih a manga pipiya, na amay ka mailay nka so kakhawasa a phakadansal, na tharo anka so: Giyai na dosa a minikabalaga dn so siksa iyan!!!.Sii sankanan a btad na daa bali o kaplobaa ko bolong o kamrmr sii sankai a manga taw sabap sa di ran pipikirn o ba so kamrmr na sakit a patot a kabolongan.
وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللهُ الدَّارَ الآخِرَةَ وَلاَ تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا ، وَأَحْسِنْ كَمَا أَحْسَنَ اللهُ إِلَيْكَ وَلاَ تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الأَرْضِ ، إِنَّ اللهَ لاَ يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ
Go ploba anka so nganin a inibgay raka o Allah ko ingd a pkhaori, sa di nka plipati so kipantag ka ko doniya, sa pangalimo ka sa datar o kinipangalimoon raka o Allah, sa di nka phlobaa so kapaminasa ko lopa, ka mataan a so Allah na di niyan khababayaan so manga taw a giimaminasa (al Qasas 77)Na aya inismbag iyan na:
قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَى عِلْمٍ عِنْدِي
Pitharo iyan a mataan a inibgay rakn so kakawasaan akn sa minggolalan sa katao a matatago rakn (kapasang akn) (Al Qasas 78).Giyankanan a pamikiran na giyanan i miyangondato sa Aurupa ko kiyasbang ankai a bago a masa, sa so miskin sankai a datarai a tindg na kadodoanan a di so wata a ilo a pphamorot sa odod (sama) ko lamisaan o manga kawasa.
So Pamikiran o Islam ko Kamrmr:
So Islam na siyanka iyan so pamikiran a kasosotiya ko kamrmr a gyoto so tindg o paganay a lompok a miyaaloy tano, sa da dn a satiman bo a ayat a ba niyan biyantog ago piyakapiya so kamrmr, go da pn a titayan a Hadith o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) o ba niyan piyakapiya. Aya inaloy o Hadith a biyantog iyan na skaniyan so Zuhd aya ptharoon a zuhd na so kapakakowa o taw sa kakawasaan na osarn iyan ko kabaya o Allāh (سبحانه وتعالى) sa di niyan on pakalaan so anogon iyan, sa aya Zāhid na so taw a kawasa a adn a tamok iyan a pthigran iyan sa misonkad iyan ko kabaya o Allāh (سبحانه وتعالى) , kna o ba skaniyan miskin, ka so miskin na daa pthigran iyan a kakawasaan iyan ka awasawas so lima niyan.
So Islam na biyaloy niyan so kakawasaan a limo a inibgay o Allāh (سبحانه وتعالى) ko taw sa tpng on a patot on so kapanalamat iyan, na so kamrmr na ragawr ago tiyoba a plindongan sii ko Allāh (سبحانه وتعالى) ago patot a kabolongan.
So Kamrmr na Piligro ko Paratiaya:
Mataan a so kamrmr na mrat o paratiyaya a bithowan skaniyan sa Makaopaw, a kna o ba aya pagopawa niyan na so bok ko olo, ogaid na aya dn a pagopawn iyan na so paratiyaya sii ko poso a giyoto i sabap a miyatharo o sabaad ko manga Ulama so katharo a:
Igira somiyong so kamrmr sa isa a Ingd na tharoon o kakhapir a kowa ako nka a onota aka!!
Sa kna o ba piyakammsa a kiyatharoa o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) ko Hadith iyan a: Maito bo na so kamrmr na pmbaloy a kakhapir. Sa lalayon iplindong o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) ankai a dowaa ko da niyan pn kazalam ko oman i sambayang iyan:
Ya Allāh mlindong ako rka phoon ko kakhapir ago so kamrmr.
Sa piyakapagpda iyan so kakhapir ago so kamrmr ka datar o ba magpda a di makapm-blag.
So Kamrmr na Piligro ko Paparangayan:
Kna o ba anan mamiminos ko kapipiligro sii ko miyaaloy sa onaan, ka so kamrmr na pkhisonggod iyan so khirkon ko kaziiga niyan ko kawasa amay ka di niyan ipangalimo. Sa so patiis na pmbaloy sabap ko kamrmr a bokhag, a di phakatoman sa pasad, sabap dn sankoto a rarad o kamrmr a misosogat on.
So Kamrmr na Piligro ko Kapamimikiran:
Kna o ba aya bo a khabinasaan o kamrmr na so katamapr a kapniniyawa odi na parangay o Manosiya, ka khabinasaan iyan pn so akal pamikiran o Manosiya sa di niyan maphakatolangd so kandirogod ago so kapamimikiran. Piyanothol makapantag ko Al-Imam Mohammad Bin Al-Hassan As-shaybani a bolayoka o Abu Hanifah a so sanasanaan iyan a babay na pitharo iyan on a: So tapong iran a phagmbaalan a roti na miyalngan, na pitharo iyan on a lalong ka sabnar a miyailang ka ko olo akn a pat polo a mas’ala ko Fiqhi, sa kiyatokawi niyan sa miyalngan so kaoyagan iran.
Go pitharo o Abu Hanifah a di ka phakimosawir sa taw a daa a tapong ko walay niyan a khamabaalan iyan a roti. Maana a so taw a daa kawyagan iyan na di makaphami-mikiran sa mapiya, na di kaphangniyan sa mosawir.
So Kamrmr na piligro ko Kaphamiliya:
Mataan a phakabinasa skaniyan ko kaphamiliya sii dn ko kaptharagombalaya on ago so kakhatatap iyan, ago so katitiman iyan, sii ko kaphakatindga ko kaphamiliya na di makaphangaroma so daa tamok iyan. So miyakapangaroma dn na pkhabaloy so kamrmr a rantas o khoyaptaan iran sa khaadn iyan so kamblag, na sii ko katitiman o pamiliya na khasabapan so kamrmr sa kipmbowangn o taw ko wata iyan a di niyan khapr odi na iphammgay niyan. Sii ko manga Arab a Jahiliyah na ba iran dn phlbngn so wata iran a babay a oyagoyag pn sa kalk sa ongos.
So Kmrmr na Piligro ko Kaphagingd:
Anday kaadn o kamrmr sa romabray ko kaphagingd na maadn so piyakalklk a btad, sa pndakl so manga tolisan ago so manga tkhaw a khasabapan sa kaantiyor o ingd.
So Islam na siyanka iyan so langowan a pamikiran a miya-aloy sa onaan ko kasaromag iyan ko kamrmr, sa piyakatindg iyan so kaphagingd a giimamagakowa a isa-isa i kagdam a giizosomanga so manga miskin on ago so manga kawasa on sa pphakasimpitn iyan so goang ko pagltan o miskin ago so kawasa, sa nggolalan sa kathatabanga ago kapamagogopa.
So manga okit o Islam ko kiyabolongi niyan ko Ragawr o Kamrmr:
Paganay a bolong o Islam ko kamrmr na maadn so kanggalbk o taw a sabap a kapakasokat iyan sa kawyagan, sa inisogo o Allāh (سبحانه وتعالى) so kaplobaa ko kawyagan ko manga phikilidan o doniya. Pitharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:
هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الأَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَإِلَيْهِ النُّشُورُ
Skaniyan so inadn iyan rkano so lopa a mawnotn na lalakaw kano ko manga katampar iyan sa kangkano ko pd ko rizki niyan, ago ron kano ron khaoyag. (Al Mulk 15).
So bandingan ko kanggalbk na miyaaloy ko Khutbah a ika tlo polo, sa mawlad a kiyandirogoda on. Sa pangndod ka on ka ndodon so pariksa.
Ika dowa a bolong o kamrmr na so kinisogoon o Islam ko taw a kawasa sa amplan iyan so madazg iyan a mrmr ko sabagi ko tamok iyan, sa biyaloy o Islam a so kazadka na sii pagonai o taw ko madazg iyan, sabap sa dowa a kabnar iyan ko tamok o kawasa. Paganay ron na so kathonganaya iran, ika dowa na so kamimiskini ron.
Ika tlo a bolong o Islam, na so kini paliyogatn iyan ko kabgay sa Zakat, o tamok iyan, a giyanan na biyaloy o Allāh (سبحانه وتعالى) a rokon o Islam ka an maako a mataan a so manga Miskin na khaamplan siran ko tamok o manga Kawasa kiran. Sa kabnar anan o Miskin a khitgl ko Kawasa so kibgan iyan on, sa odi niyan bgan na khasogat skaniyan a siksa o parinta a Islam.
Ika pat a Bolong o Islam ko kamrmr na so kiyapaka tindga niyan ko Baytal Mal o Islam, a giyangkanan a Bayt al Mal na zakodowan iyan ago pagamplan iyan so awid a akal o Miskin ko taman a khagaga niyan, ka an mada so ragawr o manga taw ko kasisimpiti kiran sa kawyagan. Sa so Baytal Mal, na onayan o kaphagingd o manga Muslim, pantag sankanan a antap a miyaaloy sa onaan.
Ika lima a Bolong o Islam ko kamrmr na so kini paliyogatn iyan ko manga kabnar a salakaw ko zakat, a pd san:
Ika Nm a Bolong o Islam ko Kamrmr na so kazdka a trang sa atay o manga kawasa san ko manga miskin, katawan a so kawasa a adn a paratiaya niyan a mabagr na aya dn a panamar iyan na so giikanggolawla sa manga pipiya a khisoat iyan ko Allāh (سبحانه وتعالى) , na pd san so kapphammgay niyan sa manga pammgayan a tamok a nggolalan sa sadka niyan ko manga taw na giyanan na biyaloy o Islam a okit ko kabolongi ko sabaad a ongaya o miskin ko gii niyan kapangongoyagan sa ginawa, sa tanto a madakl a pangoyat o Islam ko manga kawasa sa kikapdiin iran ko miskin sa nggolalan sa kabgi kiran sa tamok, a pd san so:
Sa taw a zdka sa timbang a arga a satiman a onga a korma a pd sa sokatan a soti - ago daa tharimaan o Allāh (سبحانه وتعالى) a rowar sa soti - na mataan a so Allāh (سبحانه وتعالى) na tharimaan iyan sa so dn so kawanan a lima niyan (ilat ko kapiya a katharimaa niyan on) oriyan iyan na phagoyagoyagn iyan ko khirk on sa datar o kaphagoyagoyaga o isa rkano ko maito a wata o onta niyan sa taman sa mabaloy a datar o palaw sa kala (piyanothol o dowa a Shaykh a phoon ko Abu Hurayrah).
Go pitharo o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) a:
So sadka na pkhapadng iyan so dosa sa datar o kakhapadnga o ig ko apoy (Piyanothol o Abu Ya’la sa sanday a mapiya a phoon ko Jabir).
Manga oripn o Allāh, giyanan i bandingan a makapantag ko Ragawr o Kamrmr ago Andamanaya i kiyabolongi ron o Islam. Sa so Muslim na paliyogaton a kapakawlad o sowa iyan ago so sima iyan sankai a Agama niyan ka aniyan pkhatokawi so manga lalan a khilidas iyan ko maragn ko kibabatog iyan sa pakala aniyan so paratiyaya niyan ago so kalk iyan ko Allāh (سبحانه وتعالى) , ka giyoto i khikowa niyan ko katao a ipagndao ron o Allāh (سبحانه وتعالى) . Pitharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:
اتَّقُوا اللهَ وَ يُعَلِّمُكُمُ اللهُ
Kalkn iyo so Allah ka pangnda-on kano o Allah
Manga oripn o Allāh, da dn a datar o Allāh (سبحانه وتعالى) a mapiya a phangndao ko kata-o, na so manosiya na lalayon iyan pmbatiyaa so katharo o Kadnan iyan a:
Kadnan ko omani ako nka sa kata-o.
Manga oripn o Allāh, pangnin tano ko Allāh (سبحانه وتعالى) a balowin tano niyan a pd ko manga taw a pphamakin’gn iran so katharo na phagonotan iran so lbi ron a mapiya.
وَأَقُولُ قَوْلِي هَذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللهَ لِي وَلَكُمْ وَلِسَائِرِ الْمُسْلِمِينَ مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ فَاسْتَغْفِرُوهُ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
Wa aqulu qawli hada wa astagfirullaha li wa lakum wa lisairil Muslimin min kulli dambin fastagfiruhu innahu Huwat Tawwabur Rahim.
Alhamdulillāhi rabbil ālamin, wassalātu was salāmu alā rasulihil karīm Mohammadin Bin Abdillāh, wa alā ālihi wa sahbihi ajmaīn.
Manga oripn o Allāh, mangndod tano ko Allāh ago magapas tano ron sa mamangni tano ron sa rila.
Ya Allāh, mapapadalm kami imanto sa ngaki a walay ngka sa pantag sa giiami rka kazoasoata na rilai kami ngka ago rila ingka so manga loks ami ago rila ingka so kadandan o manga muslim so miyamatay kiran ago so oyagoyag kiran.
Ya Allāh, pakabagr angka so paratiyaya mi rka ago ompiya ingka so btad ami sa baloy angka so imanto ami a mapiya a di so kagai ami, na so mapita ami na mapiya a di so imanto ami.
Ya Allāh, kalimoon ka mingka ago lindinga kami ngka sa awata kami ngka ko manga sakit ago piya angka so pphangasasakit rkami, ago pakabayad angka so makambabayadan rkami, na pakakhawasa angka so manga mrmr rkami, na pakandiyakat angka so manga kawasa rkami, na timo angka so kasasagomparak ami, na bagr angka so malobay rkami, na ayon ingka so manga dato ami sa aya manggalbk iran na so kamapiyaan ami ago so Islam.
Ya Allāh, pakadaag angka so ronda o Islam sa madaag ami so manga ridoay o agama ngka sa tatap angka so manga palo ami sa maydan ago bgan ka rkami a limo a makapagintaw kami ko agama ngka ago mapakatindg ami so parinta Islamiyyah ko manga poso ami a go sii ko manga ingd ami.
Ya Allāh, tabangi kami ngka ko kaptadmi ami rka ago so kapiya o kapzimbaami rka.
Ya Allāh, pakiilayin ka rkami so bnar na dograan ka rkami so kaonoti ami ron, na pakikilalaan ka rkami so batal, na dograan ka rkami so kapananggilai ami ron.
رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.
Ya Allāh, bgi kami ngka ko doniya sa mapiya ago sii ko akhirat sa mapiya ago lindinga kami ngka ko siksa ko naraka.
Ya Allāh, kalimoon ka so Nabi ami a Muhammad ago so manga pamiliya niyan ago so manga sahabah niyan sa kalangolangon iran. Wal Hamdulillahi Rabbil Alamin. Aqimus salah…..