معنى الكفر والنفاق

أَحْمَدُكَ اللَّهُمَّ حَمْدَ مَنْ أَخْلَصَ النِّيَّةَ لِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ ، وَأَشْكُرُكَ شُكْرَ نِعْمَتِكَ وَابْتِغَاءَ مَرْضَاتِكَ الأَمِينِ , لَكَ الْحَمْدُ كَمَا يَنْبَغِي لِجَلاَلِ وَجْهِكَ وَلِعَظِيمِ سُلْطَانِكَ ، لَكَ الْحُكْمُ وَإِلَيْكَ تُرْجَعُ الأُمُورُ ، وَأَشْهَدُ أَنْ لاَّ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ ، صَلَّى اللهُ وَبَارَكَ وَسَلَّمَ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ. وَبَعْدُ:

فَيَا عِبَادَاللهِ اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى قَالَ فِي كِتَابِهِ الْكَرِيمِ:
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُ أَلَيْسَ فِي جَهَنَّمَ مَثْوًى لِلْكَافِرِينَ

Ahmadukallāhumma hamda man akhlasan niyyata liwaj’hikal karīm, wa ashkuruka shukra ni’matika wabtigāa mardhātikal amin, lakal hamdu kamā yanbagī lijalāli waj’hika wa liadhīmi sultānik, lakal hukmu wa ilayka turja’ul umūr, sallallāhu wa bāraka wa sallama alā sayyidinā Mohammadin wa alā ālihi wa sahbihi wa man tabiahum biihsānin ila yawmid dīn wa ba’du:

Fayā ibādallāhi i’lamū annallāh sub’hānahu wa taālā qāla fī kitābihil karīm:

Wa man adhlamu mimmanif tarā alallāhi kadiban aw kaddaba bihaqqi lammā jāahu alaysa fī jahannama mathwal lilkafirīn. (Al Ankabut 68)

Manga oripn o Allāh, so oriyan o bantog ko Allāh (سبحانه وتعالى) ago so salawat ko Nabi tano a Mohammad, na imanto a alongan na minisampay tano pman sankai a bandingan a pd ko manga bandingan a piakalklk sii ko Islam, a skaniayn so Kakhapir ago so Kapmonafiq. Giankai a bandingan tano na patoray dn a kaosay niyan, ka madakl ko manga Muslim a giimakanggolawla sa ikhakapir iyan a di niyan katawan sabap ko kaninit o sabot iyan ko manga kokoman o Islam.

Manga oripn o Allāh, aya pagonaan tano mosay na so bandingan ko kakhapir, sa tokaon tano phiapia, na go tano bo laboi so bandingan ko kapmonapiq. Aya ptharoon a kakhapir (kufr كفر ) ko maana niyan ko basa na so kasapng. Sii pman ko maana niyan ko Agama, na skaniyan so kasapngi ko bnar a paratiyaya ko Allāh (سبحانه وتعالى) , gioto i kiapmaanai ron sa kasanka ago so kada o paratiaya sii ko Allāh (سبحانه وتعالى) , ago so sogo iyan – mlagid o misasarta on so kiapakambokhaga kiran (takdib تكذيب ) antaa ka di, ka ba matag ka zasanka odi na kadapay antaa ka dnki odi na kapmaratabat sa da on kaparatiayaa – so kapakambokhaga ko Allāh (سبحانه وتعالى) ago so sogo iyan na gioto i piphaporoan a kakhapir sii ko Islam.

Samanan Manga oripn o Allāh (سبحانه وتعالى) , na aya maana o kafir na so taw a siapngan iyan so Islam sa da niyan onoti sii ko apia antonaa a sabap ko oriyan o kiatokawi niyan on, na mimbaloy skaniyan a kafir somiapng odi na somianka.

So sosonan o kakhapir na dowa:

Manga oripn o Allāh, so kakhapir na dowa btad: Paganay a btad na so kakhapir a mala (kufr akbar كفر أكبر ) a khiliyo niyan so khirk on ko goliling o Islam, a siran so:

1. So kakhapir sa minggolalan sa kapakambokhaga ko Allāh (سبحانه وتعالى) , ago so sogo iyan (kufr at takdīb كفر التَّكذيب ) maana pamikirn o taw a so Allāh (سبحانه وتعالى) , na giimamokhag ago o sogo iyan sa so ipzogo iran na di bnar. Pitharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:

   وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُ أَلَيْسَ فِي جَهَنَّمَ مَثْوًى لِلْكَافِرِينَ

   Antai taw a makalawan sa kasasalimbot ki taw a miangantang sii ko Allāh sa kabokhag odi na piakambokhag iyan so bnar gowani a makaoma on, ba di sii ko Jahannam so darpa o manga kafir (al Ankabut 68).

2. So kakhapir a kasanka ago kathakabor a rakhs a bbnarn o taw ankoto a sianka iyan (kufrul ibā wal istikbār كفر الإباء والاستكبار ), Pitharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:

   وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِكَةِ اسْجُدُوا لآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِيسَ أَبَى وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ

   Go gowani a tharoon ami ko manga malaikat a sojud kano ko Adam na somiojud siran, inonta so Iblis ka somianka ago mithakabor na miaadn a pd ko manga kafir (al Baqarah 24).

   Gianan i soson a kiakhapir o Iblis a kasanka ago kapmaratabat a kathakabor.
3. So kakhapir sa nggolalan sa kazanka (kufr as shakk كفر الشَّكَّ ) a gioto so kakhapir sa antaan a pamikiran ago kapangantap, aya dalil roo na so katharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:

   وَدَخَلَ جَنَّتَهُ وَهُوَ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ قَالَ مَا أَظُنُّ أَنْ تَبِيدَ هَذِهِ أَبَدًا وَمَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً وَلَئِنْ رُدِدْتُ إِلَى رَبِّي لأَجِدَنَّ خَيْرًا مِنْهَا مُنْقَلَبًا

   Go somiold skaniyan ko asinda niyan a lalalimn iyan a ginawa niyan, na pitharo iyan a di ko pipikirn o ba ini mabinasa (so asinda niyan) sa dayon sa dayon, go di ko aantapn oba so bankit na phakaoma, sa o makandod ako ko Kadnan ko na matatankd a khaomaan akn sa lbi a mapia a di skaniyan a khandodan (al Kahf 35).

   Giankoto a taw na piangantap iyan so Allāh (سبحانه وتعالى) , ago mizanka ko kaphakagaga o Allāh (سبحانه وتعالى) , na miakapir skaniyan misabap roo.
4. So kakhapir a kadapay ago katalikhod (kufr i’rādh كفر إعراض ) sa di paratiayaan so manga sogoan o Islam. Pitharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:

   وَالَّذِينَ كَفَرُوا عَمَّا أُنْذِرُوا مُعْرِضُونَ

   So siran oto a miamangonkir na sii ko nganin a inilalang kiran na dadapayin iran a tatalikhodan iran (al Ahqaf 2).

5. So kakhapir sa nggolalan sa kapmonafiq (kufr an nifaq كفر النِّفاق ) gianan so kapayaga ko paratiaya a isosoln so kasasanka. Pitharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:

   ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا فَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ يَفْقَهُونَ

   Gioto a mataan a miaratiaya siran oriyan iyan na mikhapir siran (ko kiapmonafiq iran) na tiombokan so manga poso iran, sa siran na di siran phakasabot (ko ndaowan o agama) (al Munafiqun 2).

So soson a ika dowa ko kakhapir, na skaniyan so kakhapir a maito (kufr asgar كفر أصغر ) a di niyan khiliyo so khirk on ko goliling o Islam, a gianan so kakhapir a giinggolalan sa kanggalbk (kufr amali كفر عملي ) – a skaniyan so manga dosa a so miakambowat siran sa ingaran a kakhapair sii ko Qur’an ago so Sunnah, a da oto misampay ko dianka o kakhapir a mala a khiliyo ko agama – aya ibarat oto na so kasankaa ko kapanalamiti ko limo o Allāh (سبحانه وتعالى) (kufr an ni’mah كفر النِّعمة ) a miaaloy ko katharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:

وَضَرَبَ اللهُ مَثَلاً قَرْيَةُ كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللهِ

Go migay so Allah sa ibarat a lipongan a miaadn a somasarig a thatakna a ppkaoma on so manga rizki niyan sa kapangondaya a phoon sa langowan a darpa, na sianka iyan so manga limo o Allah. (An Nahl 112)

Giankoto a miaaloy a “sianka iyan” na aya basa Arab oto na ( fakafarat فكفرت ) a makatotoro sa kakhapir.

Pd roo so kaptitidawa o Muslim a so miaaloy ko katharo o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) a:

سِبَابُ الْمُسْلِمِ فُسُوقٌ ، وَقِتَالُهُ كُفْرٌ

So kapzisintai ko Muslim na khiliyo ko agama (fusuq) na so kapakithidawa on na kakakapiri (pianothol o Bukhari ago so Muslim).

Giankoto a miaaloy ko hadith a fusūq kapapasiqi ago so kakakapiri, na kakhapir oto a maito a di niyan khiliyo so khirk on ko Islam, ogaid na miadosa so minggolawla on sa mala a dosa. Pd roo pn so katharo o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) a:

لاَ تَرْجِعُوا بَعْدِي كُفَّارًا ، يَضْرِبُ بَعْضُكُمْ رِقَابَ بَعْضٍ

Di kano khasoy ko oriyan akn a manga kafir, a pthidawn a pdang o sabagi rkano so lig o manga sabaad (maana a pthitidawa siran) (pianothol o dowa a Shaykh).

Sa mianggolawla nan a mithitidawa so sabaad ko manga Muslim ago manga sahabah, ogaid na da siran manga kakapir sankoto a kiathitidawa iran, sa palaya siran Muslim, sa so dosa iran na so Allāh (سبحانه وتعالى) i khokom on.

Pd roo pn so kazapa sa salakaw ko Allāh (سبحانه وتعالى) , sa pitahroo Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) a: Sa taw a zapa ko salakaw ko Allāh na miakapir odi na miakapanakoto (pianothol o Tirmidi ago piakapiya o al Hakim). Giankoto a kiakapir iyan na da makaliyo ko Islam, ogaid na miadosa sa mala a dosa.

Sabnar a inaloy o Allāh (سبحانه وتعالى) , a so miaratiaya na makapnggolawla sa manga ala a dosa, ogaid na da siran makaliyo ko Islam, sabap sa so kiakhapir iran na kakhapir a galbk (kufr amalī كفر عملي ) kna o ba kakhapir a paratiaya (kufr i’tiqādī كفر اعتقادي ). Pitharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى

Hay so miamaratiaya inipaliogat rkano so kitas sii ko mianga bobono (rkano) (Al Baqarah 178).

Samanan na so miakapatay a ikhitas a inaloy o Allāh (سبحانه وتعالى) na pd ko miamaratiaya a tiawag siran o Allāh (سبحانه وتعالى) , na opama o miakapir ko kiapamono iyan, na di mapd sankoto a tiawag o Allāh (سبحانه وتعالى) a so miamaratiaya a sii kiran pnggolalan so kitas. Go inaloy pn o Allāh (سبحانه وتعالى) a so miakapatay a ikhitas o tonganay (wali) o miatay na pagari niyan sii ko agama. Pitharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:

فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ

Sa taw a karilaan (sa di ikitas) o pagari niyan (so wali o miatay a miabono iyan) na onoti niyan so mapiya sa tonaya niyan on so diyat sa nggolalan sa mapiya (Al Baqarah 178).

Samanan na so miakapatay na da mabaloy a kafir ko kiapamono iyan, ka opama ka miakapir na di tharoon o Allāh (سبحانه وتعالى) o ba siran magari sii ko agama Islam, ka so kambida o agama na daa kaphagariya on sii ko Islam. Pitharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:

وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا

Amay ka adn a dowa a lompokan a pd ko miamaratiaya a mithidawa siran na pasada niyo siran (al Hujurat 9).

Sa taman ko katharo iyan a:

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ

Mataan a so miamaratiaya na magariari na pasada niyo so karido o dowa a pagari niyo a marirido (al Hujurat 10).

Samanan na makapthitidawa so miamaratiaya sa so kapthitidawa iran na da siran makaliyo ko goliling o Islam, ogaid na miangadosoa siran.

So mbidaan o kakhapir a mala ago so kakhapir a maito:

Manga oripn o Allāh (سبحانه وتعالى) aya mbidaan anan na katii:

1. So kakhapir a mala na khiliyo niyan so khirk on ko Islam, ago khabinasa niyan so langowan a amal a mapiya, na so kakhapir a maito, na di niyan khiliyo so khirk on ko Islam, ago di niyan khabinasa so manga galbk iyan a mapiya, ogaid na khakorangan iyan, ago khasogat skaniyan a siksa.
2. So kakhapir a mala na khatatap iyan so khirk on ko naraka sa dayon sa dayon, na so kakhapir a maito na di niyan khatatap so taw ko naraka, sa prilaan o Allāh (سبحانه وتعالى) na phakaliyo ron bo, odi na di ron dn pakasoldn o Allāh (سبحانه وتعالى) sabap ko limo iyan.
3. So kakhapir a mala na phakain iyan so kabonoa ko taw o parinta Islamiyyah ka miamortad, ago khahalal so tamok iyan, na so kakhapir a maito na di niyan phakain so kabonoa ko taw ago so kakowaa o parinta ko tamok iyan.
4. So kakhapir a mala, na khipaliogat iyan so karidoa ko khirk on o manga mu’min, sa di ran ipthabanga ago di ran ipngginawai apia pn madazg iran, so pman so kakhapir a maito na di niyan khisapar so kingginawain ko khirk on o manga mu’min.

Manga oripn o Allāh, gianan i kiatinsan ko bandingan ko kakhapir, sii sankanan na kiasabotan tano a aya kakhakapir o taw na so kanggalbka niyan ko kakhapir a paratiaya (kufr i’tiqādī كفر اعتقادي ). Opama o tankda o taw a so halal o Allāh (سبحانه وتعالى) na haram, odi na so haram iyan na halal, na miakapir skaniyan sa miada ko Islam, mapiya da nian nggolawlaa, ka paratiaya bo. Opman o nggolawlaa niyan so inisapar sa paparatiayaan iyan a gioto na hiaram o Allāh (سبحانه وتعالى) , ogaid na pinggalbk iyan, na skaniyan na Muslim, sa da makapir ogaid na miakanggolawla sa dosa a patot a mathawbat iyan, sa giankoto a kiakhapir iyan na kakhapir a galbk (kufr amalī كفر عملي ) a di niyan khiliyo sii ko agama Islam.

Manga oripn o Allāh, so pman so bandingan ko kapmonafiq (nifāq نفاق ) na aya ptharoon a Nifaq ko basa Arab na sipik ko katharo a Nafiqa’ a gioto so girb o Yarbu a datar o riya a dowa i gimowa, a o maoln ko isa a gimowa iyan na lomiyo ko sabala a gimowa iyan. Aya maana niyan na dowa i okit sa daa pagalangan on.

Sii pman ko kitab, na aya ptharoon a kapmonafiq na so kapayaga ko kiapagislam, na isosoln so kakhakapir, sa so monafiq na pzold ko Islam ko sabala a lalan na lomiliyo ron ko sabala. Pitharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:

إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ

Mataan a so manga monafiq na siran so manga fasiq (lominiyo ko agama Islam) (at Tawbah 67).

So Monafiq sii ko Islam na sobra sa karata ko kafir, sa ziksaan siran sa lawan ko siksa o kafir. Pitharo o Allāh (سبحانه وتعالى) a:

إِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ

Mataan a so manga monafiq na sii ko ampas o kababaan o naraka (An Nisa 145).

Manga oripn o Allāh, so kapmonafiq na madodowa soson a siran so:

1. So kapmonafiq a paratiyaya (nifaq i’tiqadi نفاق اعتقادي ) a gianan so kapmonafiq a mala, a khiliyo niyan so khirk on ko goliling o Islam, a marata a di so kafir. Giankanan a soson a manga monafiq na mianagipoon ko kiapakatogalin o manga Muslim sa Madinah ko kiaadn o manga taban a tamok, sa da maadn ko masa o manga Muslim sa Makkah, ka kagiya so Muslim roo na daa khakowa niyan a kamapiyaan a barandiya ko kapagislam iyan, ka aya khakowa niyan na garoti ago siksa o manga mushrik. Giangkaya a manga monafiq na di dn khada ko kaphagingd o manga Muslim, balabaw igira miniporo so kawiagan iran ago so tamok iran, ka madakl a taw a pthoga a ayog iyan sankoto a tamok o manga Muslim, na aya phagokitan iran para makanggona siran on na giisiran mmonafiq sa ipapayag iran so Islam na isosoln iyan so kakhapir.
   Manga oripn o Allāh, giankanan a soson a kapmonafiq na nm a manga sosonan iyan a siran so:
   • So kapakambokhaga ko Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) (takdīb ar Rasūl تكذيب الرَّسول ).
   • So kapakambokhaga ko sabaad a minioma o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) .
   • So kararangiti niyan ko Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) .
   • So kararangiti niyan ko sabaad ko minioma o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) .
   • So kababayai niyan ko kibaba o agama o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) .
   • So kikagowadn iyan ko kapakataban o agama o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) .
   Sa dn sa taw a matago on ankanan odi na so isa san, na skaniyan na monafiq a miakaliyo ko Islam.
   
2. So soson a ika dowa: Skaniyan so kapmonafiq a kanggalbk (nifāq amalī نفاق عملي ). Skaniyan so kanggalbka ko shayi a pd ko manga galbk o manga monafiq a maadn so paratiaya iran sii ko poso iran, so datar anan a kapmonafiq na di niyan khiliyo so khirk on ko goliling o Islam, ogaid na okit oto a khiliyo niyan on amay ka matatap on. So khirk san na adn a matatago on a kamomonafiqi ago kapaparatiaya. Pitharo o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) a:

   Pat (a manga sipat) a sa taw a katagoan on na maadn a monapfiq a lombos, na sa taw a adn a matago on a sagintas on na katagoan sa sagintas a kamomonafiqi, sa taman sa mibagak iyan. Igira siarigan na ndonsiyan, go igira mianonotholan na mamokhag, go igira miakiphasada na ndorat, go igira miakikharido na pphamaba.

Na sa taw a malimod on ankai a manga sifat a pat na malimod on so marata, ago matarotop on so manga sifat o manga monafiq. Adn pman a mu’min a matatago on so sabaad sankanan a manga sifat. So kapmonafiq na marata a piakalklk, sa miaadn so manga sahabah o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) . a ipkhalk iran so kitaloga on. Pitharo o Ibn Abu Mulaykah a:

Romiaot ako sa tlo polo a sahabah o Rasūlullāh (صلّى الله عليه وسلّم) a langon siran dn na ipkhalk iran sa ginawa iran so kapmonafiq.

So Mbidaan o kapmonafiq a mala ago so kapmonafiq a maito:

1. So kapmonafiq a mala na khiliyo niyan so khirk on ko goliling o Islam, na so kapmonafiq a maito na di niyan khliyo so khirk on ko Islam.
2. So kapmonafiq a mala na giimakazopaka so pagns o taw ago so mipapayag iyan sii ko paratiaya, na so kapmonafiq a maito na so kapakazopaka o pagns ago so mapayag sii ko galbk kna o ba sii ko paratiaya.
3. So kapmonafiq a mala na di phakapoon ko Mu’min, na so pman so kapmonafiq a maito na pkhasalak a pphakapoon ko mu’min.
4. So kapmonafiq a mala na kalalayaman a di dn pthawbat so khirk on, na so kapmonafiq a maito na giithawbat so khirk on.

Manga oripn o Allāh, gianan i bandingan o kakhapir ago so kapmonafiq, a rininayag tano ka an mabaloy a makilala ago mapayag so btad iyan ago so waraan iyan sa kasabotan sa mapiya o miamaratiaya, ka an iran kapananggilai so kapakaranii iron. Piayag o Qur’an so manga okit iran ago so manga sosonan iran, sa pizabanding iyan so ropaan o mu’min, so kafir ago so monapik sii ko poonan o Al Baqarah, sa inaloy niyan so miamaratiaya sa pat a manga ayat, na so kafir na dowa a ayat, na so manga monafiq na sapolo ago tlo a manga ayat. Karina nan sa mataan a so btad iran na piakalklk, ago pizaksian o thotol so kala o gasta iran ko Islam ipoon sa poonan na taman dn sa imanto a masa a kapapantagan.

Manga oripn o Allāh, pangnin tano ko Allāh (سبحانه وتعالى) a balowin tano niyan a pd ko manga taw a pphamakin’gn iran so katharo na phagonotan iran so lbi ron a mapiya.

وَأَقُولُ قَوْلِي هَذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللهَ لِي وَلَكُمْ وَلِسَائِرِ الْمُسْلِمِينَ مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ فَاسْتَغْفِرُوهُ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ

Wa aqulu qawli hada wa astagfirullaha li wa lakum wa lisairil Muslimin min kulli dambin fastagfiruhu innahu Huwat Tawwabur Rahim.

KHUTBAH A IKA DOWA

(MANGA DUWA'A)

Alhamdulillāhi rabbil ālamin, wassalātu was salāmu alā rasulihil karīm Mohammadin Bin Abdillāh, wa alā ālihi wa sahbihi ajmaīn.

Manga oripn o Allāh, mangndod tano ko Allāh ago magapas tano ron sa mamangni tano ron sa rila.

Ya Allāh, mapapadalm kami imanto sa ngaki a walay ngka sa pantag sa giiami rka kazoasoata na rilai kami ngka ago rila ingka so manga loks ami ago rila ingka so kadandan o manga muslim so miyamatay kiran ago so oyagoyag kiran.

Ya Allāh, pakabagr angka so paratiyaya mi rka ago ompiya ingka so btad ami sa baloy angka so imanto ami a mapiya a di so kagai ami, na so mapita ami na mapiya a di so imanto ami.

Ya Allāh, kalimoon ka mingka ago lindinga kami ngka sa awata kami ngka ko manga sakit ago piya angka so pphangasasakit rkami, ago pakabayad angka so makambabayadan rkami, na pakakhawasa angka so manga mrmr rkami, na pakandiyakat angka so manga kawasa rkami, na timo angka so kasasagomparak ami, na bagr angka so malobay rkami, na ayon ingka so manga dato ami sa aya manggalbk iran na so kamapiyaan ami ago so Islam.

Ya Allāh, pakadaag angka so ronda o Islam sa madaag ami so manga ridoay o agama ngka sa tatap angka so manga palo ami sa maydan ago bgan ka rkami a limo a makapagintaw kami ko agama ngka ago mapakatindg ami so parinta Islamiyyah ko manga poso ami a go sii ko manga ingd ami.

Ya Allāh, tabangi kami ngka ko kaptadmi ami rka ago so kapiya o kapzimbaami rka.

Ya Allāh, pakiilayin ka rkami so bnar na dograan ka rkami so kaonoti ami ron, na pakikilalaan ka rkami so batal, na dograan ka rkami so kapananggilai ami ron.

رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.

Ya Allāh, bgi kami ngka ko doniya sa mapiya ago sii ko akhirat sa mapiya ago lindinga kami ngka ko siksa ko naraka.

Ya Allāh, kalimoon ka so Nabi ami a Muhammad ago so manga pamiliya niyan ago so manga sahabah niyan sa kalangolangon iran. Wal Hamdulillahi Rabbil Alamin. Aqimus salah…..